CHP İskenderun Belediye Başkan aday adayı Mehmet Çardak, Türkiye’deki vergi oranlarının yüksekliğine dikkat çekerek, vergi adaletsizliğini giderecek adımların henüz atılmadığından yakındı. AK Parti hükümetinin 11 yıllık iktidarında vergi adaletinin sağlanamadığı gibi vergi sisteminin daha da adaletsiz hale geldiğine vurgu yapan CHP İskenderun Belediye Başkan aday adayı Çardak, “Dolaysız vergiler, ödemenin son olarak tasarlanan kişi üzerine yük olduğu vergilerdir. Dolaylı vergiler ise, vergi yükünün yüklenicisi olarak tasarlanan kişinin, üzerindeki yükünü başkalarına devrettiği vergilerdir. Gerçekte dolaysız vergiler, mükellefin bireysel karakterlerine uyarlanabilir. Devlet tarafından vergi yükünün adil olarak dağıtıldığından söz edebilmek için, kişilerin gelir düzeyi ölçüsünde alınmasının esas olması gerekir. Başka bir deyişle nispi olarak yüksek gelirler daha fazla, düşük gelirler daha az vergi ödemelidir. Ülkemizde ise tam tersi uygulamalar mevcuttur. Adaletsiz gelir dağılımının olması yetmiyormuş gibi, vergi yükünün dağılımı da adaletsiz pek çok vergi türü vardır. Tüm vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin oranının % 30 civarında olması adil bir vergi sistemi gereği ise de, ülkemizde durum tam tersidir. Gelir üzerinden alınan vergilerin oranı % 30, tüketim üzerinden alınan vergilerin oranı % 70 olarak uygulanmaktadır. Örneğin ekmeğe vergi koyduysanız bu bir dolaylı vergidir. Vergi gelirden değil, ekmek tüketiminden alındığından zengin de fakir de aynı miktar vergi ödemektedir. Akaryakıt vergisi de aynı sonucu doğurur. Aslında bütün tüketim vergileri dolaylı vergi olup, vergi adaletini bozucu özelliğe sahiptir. 2014 Bütçe Tasarısı’nın TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri yoğun bir biçimde devam etmektedir. Görüşmelerde sona yaklaşıldıkça gelecek yıla ilişkin rakamlar da bir bir ortaya çıkmaktadır. Tasarıya göre; 2014 yılında bütçe gelirleri % 4.1 oranında artarak 403.2 milyar liraya ulaşmaktadır. Bütçenin en önemli gelir kaynağı vergiler ise bir önceki yıla göre % 7.1 artarak 348.4 milyar liraya ulaşmaktadır. Dolayısıyla da vergi gelirlerinin dağılımında gelenek bozulmamıştır. Yine vergi hâsılatının yaklaşık 1/3’ü Katma Değer Vergisi, ¼’ü Özel Tüketim Vergisi, 1/5’i Gelir Vergisi, 1/10’u Kurumlar Vergisi’nden oluşmaktadır. Netice itibariyle, bir ülkede toplam vergi gelirleri içinde; dolaylı vergilerin oranı, dolaysız vergilerden yüksekse, o ülkede vergi adaleti yoktur, düşükse vergi adaleti vardır. AB ülkelerinde, dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı, ortalama yüzde 35’tir. Türkiye’de ise, 2013 yılı gerçekleşme tahminlerine göre, toplam vergi gelirlerinin % 69.1’i dolaylı, % 30.9’u dolaysız vergilerdir. 2014 Bütçe Tasarısı’na göre, vergi gelirlerinin % 71.2’si dolaylı, % 28.2’si ise dolaysız vergilerdir. Eğer tasarıda öngörülen vergi hedefleri 2014 sonunda tutarsa, dolaylı vergiler Cumhuriyet tarihindeki en yüksek seviyesine ulaşmış olacaktır.
VERGİ ADALETSİZLİĞİNE DEVAM…
2014’de dolaylı ve dolaysız vergi dağılımına bakıldığında geleneğin yine bozulmadığı, önceki senelerde olduğu gibi yine dolaylı vergilerin ağırlıklı olduğu ve vergi adaletsizliğinin devam ettiği görülmektedir. Aslında adında “Adalet” geçen AKP, nedense 11 yıllık iktidarında vergi adaleti sağlayamadığı gibi vergi sistemini daha da “Adaletsiz” hale getirmiştir. Türk vergi sistemindeki bu adaletsizlik, yasama ve yürütme organlarında vergileri belirleyenlerin zengin olmasından ya da zenginleri korumasından ve kollamasından kaynaklanmaktadır” şeklinde görüş ortaya koydu.
