Sağlıklı beslenme ve uzun bir hayat için yapmanız gerekenler aslında gayet basit. Gerek görsel, gerekse sanal alemde beslenme ve diyete ilişkin her gün pek çok bilgi ile her gün karşılaşıyoruz.Beslenme ve Diyet Uzmanı Gökhan Akdağ, beslenme ve diyet konusunda doğru bilinen yanlışları derledi. Diyetisyen Akdağ, kulaktan kulağa dolaşan sayısız diyet formülü ve kuralı olduğunu, tüm bu kuralları uygulamanıza rağmen, kilo vermek yerine kilo almaya devam ediyorsanız siz de doğru bilinen bir yanlışı uyguladığınıza dikkat çekiyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Gökhan Akdağ, doğrularıyla yanlışlarıyla diyet formüllerini şöyle sıralıyor: “Diyet söz konusu olunca televizyonlarda, internette, dergilerde her yerde konunun uzmanı olmayan kişiler tarafından kilo kaybı üzerine sayısız yayınlar oluyor ki artık biz beslenme uzmanları bu gibi yayınlara “diyet efsaneleri” adı altında topluyoruz.
1) Efsane: Sağlıklı oldukları sürece tüm besinleri istediğinizden istediğiniz kadar yiyebilirsiniz!!
Gerçek: Sağlıklı besinler de kalori, şeker, sodyum ve yağ içermektedirler. Tam buğday ekmeği ve keki, ceviz ve ceviz yağı, badem, fındık, kurutulmuş gıdalar, avakado, taze sıkılmış meyve suları, yulaf gibi besinlerin hepsi sağlıklılar yalnız sıfır kalorili değildir. Örneğin yarım avokado 161 kalori, 1 büyük bardak taze sıkılmış meyve suyu 300 kalori, 18 adet kaju (fil dişi) ise 163 kalori olmasından dolayı bir büyük kavanoz fıstık ezmesini kaşıklayarak yerseniz ne kadar fazla kalori ve size yağ olarak geri döneceğini tahmin edebilir misiniz? Sağlıklı beslenirken bile ne yediğinizi, içeriği hakkında bilgi ve porsiyonların boyutuna dikkat etmek gerekmektedir.
2) Efsane: Öğün atlamak kilo vermeyi hızlandırır!!
Gerçek: Aç kalmak metabolizmanızı yavaşlatacağı için sanılanın aksine kilo artışına neden olarak vücudun kilo vermeye karşı dirençli hale gelmesine neden olacaktır. Metabolizmanızın aynı hızda çalışmasını istiyorsanız 3 ana ve 3 ara öğün tüketmelisiniz. Yani güne kahvaltı ile başlayıp, öğle ve akşam yemekleriyle birlikte devam edip ana öğünlerden 2-3 saat aralıklı olarak mutlaka ara öğün yapmalısınız. Gün boyu bu rutini sürdürünüz. Yemek yememek metabolizmanızı olumsuz etkilediği gibi, huysuz ve aç gözlü bir insan yapar ki ilerleyen saatlerde normalden daha fazla yemek yiyerek doygunluk hissi yaratmaya çalışacaksınız bu da size fazla kalori almanıza neden olarak fazla kilo olarak geri dönüş yapacaktır.
3) Efsane: Karbonhidrat kaynaklarını (ekmek, pilav, makarna, ) tüketirsen kilo alırsın!!
Gerçek: Tam aksine karbonhidratlar kilo vermenize yardımcı olacaktır, ama doğru karbonhidrat türü olmalılar. Tam tahıllı ekmekler (tam buğday / çavdar / yulaf), uygun miktarlarla tüketilen yulaf unundan yapılan kekler, tam buğday unuyla zenginleştirilmiş un, kuru baklagiller. Tüm bu besinler lif açısından zengin olmanın yanında sizi uzun süre tok tutabilme özelliğine sahiptirler, enerji verirler. Tüm bunların hepsi gün içinde tüketmeniz gereken en az kaloriye sahip besinlerdir.
4) Efsane: Aç karna egzersiz, spor yaparak daha hızlı yağ yakarsınız!!
Gerçek: Egzersiz yapmadan önce hiçbir şey yememek hem yapmış olduğunuz spor bir işe yaramaz hem de zararlı olabilir. Bu yıl yayımlanan bir rapor, vücudunuzun egzersizden önce veya sonra yemiş olmanızı dikkate almaksızın hemen hemen aynı miktarda kalori yaktığını ama aç karna egzersiz yaptığınızda kas yapımı yerine kas kaybetmeye yatkın olduğunuzu göstermiştir. Ayrıca, boş mideyle egzersiz yaptığınızda egzersizin etkisi ve toplam yakılan kalori azalır. Karnınız aç olmadığında yapılan egzersizde ise kas yerine yağ yakarsınız ve bu da size hem daha çok enerji kalmasına hem de daha çok kalori yakmanıza neden olur. Egzersiz yapmadan 45-50 dakika önce, kompleks karbonhidrat içeren besinlerle birlikte protein kaynaklarını örneğin; tam buğdaylı biskuviler ile tercihen yoğurt veya protein karışımı tüketerek vücudunuzun besin öğelerini egzersiziniz için hazır hale getirmesini sağlayabilirsiniz.
5) Efsane: Kilo vermek kadınlar için daha zordur!!
Gerçek: İlk başta, erkekler kadınlardan daha hızlı kilo veriyor gibi görünebilir ama uzun vadede durum dengelenir. Erkekler daha fazla kas kütlesine sahiptir ve daha az hormonal değişime uğrarlar. Daha fazla kas kütlesine sahip olup daha az yağ kütlesine sahip olunmasının avantajı; kas kütlesi fazla olan kişilerin metabolizması daha hızlı olduğu için ve kas kütlesi, yağ kütlesine göre daha aktif bir kütle olduğundan dolayı kas kütlesi daha fazla olan kişilerin kilo vermesi daha kolaydır. Ancak, araştırmalara göre zaman içinde kilo verme, sağlıklı bir diyet ve egzersiz rutinine sadık kaldıkça kadın erkek arasında eşitlenir. Unutmayın ki sağlıklı sonuçlar bir hafta veya bir ay içinde değil, bir araya gelerek, yıllar içinde kendini gösterir.
6) Efsane: Akşam saat 19:00’dan sonra yemek yemeyi bırakmalısın!!
Gerçek: Herkesin yaşam tarzı farklıdır. Saat 20:00’de uyuyan veya 22:00 da uyuyan veya en erken 00:00’dan önce uyumayan kişilerin beslenmeleri aynı olmayacağı gibi yemek saatlerinin de aynı olması mümkün değildir. Bu nedenle ne zaman yemek yediğiniz değil, günlük aldığınız kalori miktarı önem teşkil ediyor. İnanılanın aksine, gece yediğiniz yemeğin tamamı yağ olarak depolanmıyor. Yani yemeği akşam bırakmanız kilo vermenize yardımcı olmuyor. En doğru yöntem ise günlük ihtiyacınız olan kalori miktarını aşmayacak biçimde tüketmek ve tüketeceğiniz besinleri ve kalori miktarlarını gün içerisinde öğünlere bölmektir. Araştırmalar gösteriyor ki bir çok kadın günlük kalori ihtiyaçlarının yarısını akşam yemeklerinde alıyor. Ağır yapılan bir akşam yemeği uykunuzu kaçıracağı gibi hem midenize de rahatsızlık verecek hem de kalbinizi yoracaktır. Uzmanların akşamları daha az yemenizi söylemelerinin asıl nedeni budur.
7) Efsane: Light ürünlerin kalorisi yoktur ve istenildiği kadar yenilebilir!!
Gerçek: Light ürün demek kalorisi sıfıra yakın değil normal ürüne göre kalorisi ve yağı azaltılmış anlamına gelmektedir. Bu nedenle istediğimiz kadar serbest bir şekilde yemek doğru değildir. Sürekli light ürün yiyerek kilolarını vermiş ve korumuş bireylerin olduğunu gösteren bir bilimsel veri de bulunmamaktadır. Light ürünün anlamı her besin için ayrıdır. Bu nedenle sağlıklı beslenmede doğal ürünleri kullanmak doğru olmakla birlikte, gerektiği zaman fazla abartmadan, miktar ayarlaması yapılarak, light ürünlerde kullanabiliriz.
8) Efsane: Meyve kilo aldırmaz sınırsız yiyebilirim!!
Gerçekler:Diyet programı süresince istediğimiz kadar meyve ve sebze tüketebileceğimizi düşünürüz. ‘’ Nasıl olsa kalorisi yoktur’’ mantığı çok yanlıştır. Meyvelerin şeker oranı yüksektir ve basit şeker içerirler.Almamız gereken kaloriye göre kişiden kişiye değişebilir.Ortalama 3-4 porsiyon meyve tüketebiliriz.Özellikle glisemik indeksi düşük meyveleri ana öğünler yerine ara öğünlerde tüketebiliriz.Çiğ sebzeler( salatalık, domates,semizotu,biber, marul vb..)için herhangi bir kısıtlama yoktur.
9) Efsane: Maydanoz suyu zayıflamak için idealdir!!
Gerçekler: Maydanoz C vitamini yönünden zengin, idrar söktürücü etkisi olan bir sebzedir. Bu nedenle maydanozun yarattığı geçici kilo kaybı vücut yağ kütlesinden değil, vücuttan su miktarını azalttığı için giden sudur. Maydanozu kilo vermek için değil, salatalara değişik renkte sebzeler olarak koymak vitamin ve antioksidan açısından destek sağlamak için en doğru yoldur. Ayrıca ödem sorunu ile karşı karşıyaysak salatalarımıza ve sabah kahvaltılarımızda maydanoz tüketimi ve su tüketimini artırarak bu sorundan kurtulabiliriz.
10)Efsane: Aç karnına limonlu veya sirkeli su zayıflatır!!
Gerçekler: Sabahları aç karnına limonlu ve sirkeli su içmenin zayıflattığı inancı da yanlıştır. Limonun bağırsakları çalıştırıcı özelliği vardır. Limonlu ve sirkeli su vücuttaki asitleri temizlemeye yardımcı oluyor. Asitleri nötralize etmek yağların serbest kalmasını sağlıyor. Ancak bu yağlar, sadece diyet ve egzersiz yaparak yakılabiliyor. Yani soğuk ya da ılık suyun veya limonlu suyun zayıflatıcı hiç bir etkisi yoktur.
11) Efsane: Protein diyetleri zayıflamak için kolay bir yoldur!!
Gerçekler: Kısa sürede kilo verdiren yüksek proteinli diyetler uzun süreçte uygulanması zor ve kan kolesterol, ürik asit seviyelerini arttırıp, insülin direncine neden olmaktadır. Ayrıca karaciğer ve böbreklerimize de zarar vermektedir. Yüksek protein diyeti uygulayan bireylerde görülen en sık sorun diyeti devam ettiremeyip sık sık şeker krizlerine grip yüksek miktarda tatlı yedikleridir. Kısa sürede kilo verip daha fazlasını almamak için karbonhidrat, protein ve yağı dengeli olarak dengeli ve yeterli beslenerek sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı haline getirmektir.
Tek yönlü beslenmek, yani zayıflama süresince sadece bazı besinleri tüketmek uzun vadede bazı besinlerin yetersizliğine sebep olur. Dolayısıyla gün geçtikçe sağlıksızlaşırsınız. Bu nedenle sadece protein diyeti, elma diyeti, karpuz diyeti veya benzeri isimlerle kulaktan kulağa yaygınlaşan tek düze programlardan mutlaka sakının. Kalıcı kilo kaybının olabilmesi için öncelikle kilo almaya sebep olan beslenme alışkanlıkları ortaya koymak gerekir. Kısa süreli şok diyetlerle istediğiniz kiloya ulaşsanız bile, kilo almanıza sebep olan etmenleri bilmez ve bunları değiştirmezseniz verdiğiniz kiloları aynen geri alırsınız. Unutmayın yaşam tarzınıza uygun olmayan beslenme programlarının sürekliliği olmayacaktır.”
